Mga Akdang Mapanghimagsik

 

Ang paghihimagsik laban sa mga Kastila ay pinagtampukan ng mga akda nina Bonifacio at Emilio Jacinto, mga akdang nasulat sa Tagalog, ang wikang opisyal ng Katipunan.  Samantala, ang paghihimagsik laban sa mga Amerikano ay tinampukan naman ng mga akda nina Apolinario Mabini at Jose Palma.

Andres Bonifacio (1863-1897) – kinilalang “Ama ng Demokrasyang Pilipino” kinilala rin siyang “Dakilang Plebyo”.  Siya ay kasal kay Gregoria de Jesus, ang tinaguriang “Lakambini ng Katipunan”.  Si Bonifacio ay gumamit ng mga sagisag na “Agap-ito Bagumbayan” at “May Pag-asa”.

Mga Akda ni Bonifacio:

 

1. Pag-ibig sa Tinubuang Lupa (tula)
2. Sampung Utos
3. Pahimakas (salin ng Mi Ultimo Adios ni Rizal)
4. Mga Katungkulang Gagawin ng mga Anak ng Bayan (dekalogo ng Katipunan)
5. Ang Dapat Mabatid ng mga Tagalog (sanaysay)
6. Katapusang Hibik ng Pilipinas (tulang tugon sa tula ni del Pilar na Sagot ng Espanya sa Hibik ng Pilipinas)

 

Emilio Jacinto (1875-1899) – kinilalang “Utak ng Katipunan” dahilan na rin sa kanyang katalinuhan.  Sumulat ng Kartilya ng Katipunan.  Ginamit niya sa pagsulat ang sagisag na “Dimas-Ilaw”; ginamit naman niyang pangalan bilang kasapi ng Katipunan ang “Pingkian”.

 

Mga Akda ni Jacinto:

1. A La Patria (tulang hawig sa Mi Ultimo Adios ni Rizal)
2. A Mi Madre (isang oda)
3. Liwanag at Dilim (katipunan ng mga sanaysay)
4. Ang Tao ay Magkakapantay
5. Kalayaan

 

Apolinario Mabini (1864-1903) – kilala sa bansag na “Dakilang Lumpo”.  Tinaguriang siyang “Utak ng Himagsikan”.  Bilang manunulat, marami siyang akda sa Kastila – mga akdang pampolitika, sosyolohiko, pampamahalaan at pilosopiko.

 

Mga Akda ni Mabini:

1. La Revolucion Filipino
2. El Verdadero Decalogo (Ang Tunay na Dekalogo)

 

Jose Palma (1876-1903) – kabilang sa mga manunulat sa panahon ng rebolusyon laban sa mga Amerikano.  Ang tulang “Filipinas” ang makabuluhan niyang ambag sa panitikan.  Ito ang naging titik ng musikang nalikha ni Julian Felipe.